|
QAYNAR XƏTT
|
Təqdim edilmiş ünvanlardan hüquqi, psixoloji və tibbi yardım almaq olar.
YARDIM FORMALARI
Böhran mərkəzi:
t: 4943376
wcc@online.az
Hüquqi məsləhət, psixoloji bərpa edilmə, psixiatr, nevropotoloqun məsləhətləri.
MHAIDS Azerbaijan:
t: 5106614
mhaids@initiative.az
psixoloji bərpa edilmə, psixiatr, nevropotoloqun məsləhətləri
Elmi-tədqiqat Mərkəzi "AREAT"
t: 438 15 77:
areat@azeronline.com
nikah qeydiyyatı zamanı ailədə iqtisadi zorakılığın qarşısını alan tədbirlər kimi, nikah müqaviləsinin bağlanmasının mümkünlüyünə dair məsləhətlər
LTD "Law and Order"
t: (050) 341 06 60
law_order@gender-az.org
hüquqi məsləhət, məhkəmə iddialarının tərtibi, məhkəməyə qədər sənədlərin hazırlanması, ictimai müdafiəçi (ittihamçı) sifətində məhkəmə iclaslarında iştirak
"Təmiz dünya" vətəndaş hüquqları uğrunda sosial birlik
t: 497 10 58
Trafik qurbanlarına dəstək və trafik qurbanlarına sığınacağın verilməsi. Sığınacağın yeri ciddi surətdə məxfidir, onun yerini ancaq işçilər bilir. Qurbanlar və sığınacaq haqda informasiya gizli saxlanılır. Qurban, oraya düşəndən rəsmi hakimiyyətin icazəsinə kimi daima sığınacağın ərazisində yaşayır. Verilmiş informasiya KİV-lərdə dərc edilmir.
|
|
A
|
|
ABBASZADÆ NÉ™zmiyyÉ™ MüzÉ™ffÉ™r qızı (d.
19.7.1945, Naxçıvan) - AzÉ™rb. musiqiÅŸünası, prof. AzÉ™rb. DövlÉ™t
Konservatoriyasını bitirmişdir (1968). Həmin ildən konservatoriyanın simli
alÉ™tlÉ™r kafedrasında iÅŸÉ™ baÅŸlamış, 1990 ildÉ™n kafedranın müdiri olmuÅŸ, 1999
ildÉ™n Bakı Musiqi Akademiyasının ifaçılıq fakültÉ™sinin dekanıdır. Qadın simli
kvartetinin yaradıcılarından biridir.
|
|
|
|
|
|
ABDULLAYEVA Həyat Həmdulla qızı
(d. 14.10.1912, Dərbənd) - Azərb. Heykəltəraşı, əməkdar incəsənət xadimi
(1964). Repin ad. Leninqrad Rəssamlıq, Heykəltəraşlıq və Memarlıq İn-tunu
bitirmiÅŸdir (1950). HeykÉ™l-portretlÉ™rin, monumentlÉ™rin vÉ™ kiçik formalı
plastik É™sÉ™rlÉ™rin - "Ana" (1955), "Yeddi gözÉ™l" (1957)
heykÉ™lçiklÉ™ri, "HÉ™cÉ™r" (1959), "GÉ™nclik" (1960),
"Lay-lay" (1963) heykəl-kompozisiyalı, M.P. Vaqifin abidəsi (1957),
"İki qız" (1967), V. Səmədovanın portreti (1970),
"SÉ™nsiz" (1972) vÉ™ s.-in müÉ™llifidir.
|
|
|
|
|
|
ABDULLAZADÆ Gülnaz Abutalıb qızı (d.7.9.1946,
Bakı) - AzÉ™rb. musiqiÅŸünası. FÉ™lsÉ™fÉ™ e.d. (1990), prof. (1992). AzÉ™rb. DövlÉ™t
Konservatoriyasını bitirmişdir (1971). 1963 ildən elmi-pedaqoji fəaliyyətə başlamış,
1990 ildən Bakı Musiqi Akademiyasının elmi-tədqiqat və yaradıcılıq işləri
üzrÉ™ prorektorudur. AzÉ™rb. musiqiÅŸünaslığında ilk dÉ™fÉ™ olaraq muÄŸamların
fəlsəfi mahiyyətini araşdırmışdır. 40-a qədər elmi əsərin, monoqrafiyaların
müÉ™llifidir. Bir sıra elmi konfrans vÉ™ simpoziumlarda mÉ™ruzÉ™lÉ™rlÉ™ çıxış
etmiÅŸdir. BÉ™stÉ™kar kimi dÉ™ fÉ™aliyyÉ™t göstÉ™rir ("AzÉ™rbaycan xalq musiqisi
É™sasında 15 vokaliz", "Fortepiano üçün prelüd vÉ™ sonatina" vÉ™
s.).
|
|
|
|
|
|
AFAQ BÆÅžÄ°RQIZI (SÉ™fÉ™rova;
d. 15.8.1955, Bakı) - AzÉ™rb. Resp. xalq artisti (1993). AzÉ™rb. DövlÉ™t
İncəsənət İn-tunu bitirmişdir (1979). Səhnə fəaliyyətinə 1973 ildən N.Vəzirov
ad. LÉ™nkÉ™ran DövlÉ™t Dram Teatrında baÅŸlamışdır. 1975-89 illÉ™rdÉ™ H.ÆrÉ™blinski
ad. Sumqayıt DövlÉ™t Dram Teatrının, 1989-95 illÉ™rdÉ™ Åž.Qurbanov ad. AzÉ™rb. DövlÉ™t
Musiqili Komediya Teatrının aktrisası olmuÅŸdur. 1995 ildÉ™n özünün yaratdığı Bəşir
Səfəroğlu ad. Musiqili Teatrın bədii rəhbəri və direktorudur. Səhnədə ilk işi
Sərvinaz ("Yaxşı adam", M.İbrahimov) obrazıdır. Rolları: Humay
("Komsomol poeması", S.VurÄŸun; sÉ™hnÉ™ üçün iÅŸlÉ™yÉ™ni İ.CoÅŸÄŸun), Söylü
( BÉ™xt üzüyü", V.SÉ™mÉ™doÄŸlu), XÉ™bÉ™rçi XÉ™dicÉ™ ("Adamın adamı",
Anar), Tovuz qarı ("Bir cüt bÉ™dmüÅŸk aÄŸacı", Æ.Æylisli), Baronessa
Åžtral ("Maskarad", M.Lermontov), Nayman ana ("ÆsrÉ™ bÉ™rabÉ™r
gün", Ç.Aytmatov) vÉ™ b. Televiziya tamaÅŸalarında, "Mozalan"
satirik kino jurnalında, bir sıra bÉ™dii filmlÉ™rdÉ™ çÉ™kilmiÅŸdir.
|
|
|
|
|
|
AĞAKİŞİYEVA Zərnigar Fəti qızı (d.
7.11.1945, Quba r-nunun Rustov k.) - Azərb. Resp. xalq artisti (2000). Azərb.
İncəsənət İn-tunu bitirmiş (1972), təhsil illərində in-tun "Tədris
teatrında" vÉ™ AzÉ™rb. Milli Dram Teatrında bir sıra tamaÅŸalarda çıxış
etmişdir. 1974 ildən Azərb. Milli Dram Teatrının aktrisasıdır. Rolları:
Xuraman ("Vaqif", S.VurÄŸun), Tatyana ("MeÅŸÅŸanlar",
M.Qorki), Olqa Semyonova ("Daşqın", A.Sofronov), Dilbər
("Sevil", C.Cabbarlı), Amaliya ("Yad adam", L.Frank),
Maral (KözÉ™rÉ™n ocaqlar", M.İbrahimov), ZivÉ™r ("TÉ™hminÉ™ vÉ™
Zaur", Anar), Xanım Piçem ("Üç quruÅŸluq opera", B.Brext) vÉ™ s.
Televiziya tamaşalarında da bir sıra yaddaqalan obrazlar yaratmışdır:
Mirandolina ("Mehmanxana sahibəsi", K.Qoldoni), Həmidə xanım
("ÖtÉ™n ilin son gecÉ™si", Anar), DilÅŸad ("AtayevlÉ™r
ailÉ™si", İ.ÆfÉ™ndiyev) vÉ™ s. "Dantenin yubileyi", "ÖzgÉ™
həyat", "Mezozoy əhvalatı", "Təhminə" filmlərində
çekilmiÅŸdir.
|
|
|
|
|
|
AÄžALAROVA Bahar ÆmirÉ™li
qızı, A n a c a n (1884, Yelizavetpol qəzasının Varvara k. -
16.2.1953, Bakı) - AzÉ™rb. SSR É™mÉ™kdar müÉ™llimi (1942). AzÉ™rb.-da ilk uÅŸaq
evini təşkil etmiÅŸdir (1920). SSRİ Ali Sovetinin (3-cü çağırış) deputatı
olmuÅŸdur. Y.ÆzimzadÉ™nin "Anacan" pyesi onun fÉ™aliyyÉ™tindÉ™n bÉ™hs
edir.
|
|
|
|
|
|
AĞAYEVA Xurşid Həsən qızı (20.4.1906,
Bakı - 3.12.1953, Bakı) - ilk azÉ™rb. musiqiÅŸünas qadın, pianoçu, É™mÉ™kdar
incÉ™sÉ™nÉ™t xadimi (1943). AzÉ™rb. DövlÉ™t Konservatoriyasını bitirmiÅŸdir (1935).
Ü.HacıbÉ™yli haqqında ilk monoqrafiyanın müÉ™llifidir. AzÉ™rb DövlÉ™t
Konservatoriyasında musiqi tarixindÉ™n dÉ™rs demiÅŸ, elmi iÅŸlÉ™r üzrÉ™ prorektor
(1944-46) olmuÅŸdur.
|
|
|
|
|
|
AXUNDOVA Rəfiqə Hacı qızı (d.7.8.1931, Bakı) - Azərb. balet artisti, baletmeyster.
Azərb. Resp. xalq artisti (1970). Bakı Xoreoqrafiya Məktəbini bitirmişdir
(1951). Böyük Teatrda tÉ™kmilləşmÉ™ kursu keçmiÅŸdir (1951-52, Moskva). AzÉ™rb.
Opera və Balet Teatrının solisti olmuşdur (1951-71). 1971 ildən həmin teatrın
baletmeysteri, 1990 ildÉ™n baÅŸ baletmeysteridir. Æsas partiyaları: AyiÅŸÉ™ vÉ™
GözÉ™llÉ™r gözÉ™li, Fanni ("Yeddi gözÉ™l", "İldırımlı yollarla",
Q.Qarayev), GülÅŸÉ™n ("GülÅŸÉ™n", S.HacıbÉ™yov), Gülyanaq ("Qız
qalası", Æ.BÉ™dÉ™lbÉ™yli), Åžirin ("MÉ™hÉ™bbÉ™t É™fsanÉ™si",
A.MÉ™likov), Zarema ("Baxçasaray fontanı", B.Asafyev), Jizel
("Jizel", A.Adan) vÉ™ s. Æri Maqsud MÉ™mmÉ™dovla birlikdÉ™ AzÉ™rb. Opera
və Balet Teatrında "Xəzər balladası" (1968, T.Bakıxanov), "Qobustan
kölgÉ™lÉ™ri" (1969, F.Qarayev), "Yallı" vÉ™ "AzÉ™rbaycan
süitası" (1969, R.Hacıyev), "İldırımlı yollarla" vÉ™
"Yeddi gözÉ™l" (1975, 1978, Q.Qarayev), "BabÉ™k" (1986,
A.ÆlizadÉ™), "Åželkunçik" (1988, P.Çaykovski), habelÉ™ Novosibirsk
Opera və Balet Teatrında "İldırımlı yollarla" (1976) baletlərinin
quruluÅŸunu vermiÅŸdir. ÆlcÉ™zair, İsveç, Misir vÉ™ Belçikada
pedaqoq-baletmeyster iÅŸlÉ™miÅŸdir. ÆlcÉ™zairdÉ™ "Üç inqilab" (1973,
R.Hacıyev; M.MÉ™mmÉ™dovla birgÉ™) ilk milli baletini, MalmödÉ™ "MuÄŸam"
(1975, N.ÆliverdibÉ™yov) musiqili xoreoqrafiya lövhÉ™sini, QahirÉ™dÉ™ "Yeddi
gözÉ™l" (1979), AntverpendÉ™ "Kaleydoskop (1980, F.Qarayev)
baletlərini (hər ikisi M.Məmmədovla birgə) tamaşaya qoymuşdur. "Xəzər
balladası", "Qobustan kölgÉ™lÉ™ri" vÉ™ "AzÉ™rbaycan
süitası" 1969 ildÉ™ ParisdÉ™ keçirilÉ™n 7-ci BeynÉ™lxalq rÉ™qs
festivalında nümayiÅŸ etdirilmiÅŸ vÉ™ Paris RÉ™qs Akademiyasının diplomuna layiq
görülmüÅŸdür. 1994 ildÉ™ "Yeddi gözÉ™l" baletini Ankarada tamaÅŸaya
qoymuşdur (M.Məmmədovla birgə). "Şərəf nişanı" ordeni ilə təltif
edilmiÅŸdir.
|
|
|
|
|
|
AXUNDOVA Şəfiqə Qulam
qızı (d.21.1.1924, Şəki) - Azərb. bəstəkarı, əməkdar incəsənət
xadimi (1973). AzÉ™rb. DövlÉ™t Konservatoriyasını bitirmiÅŸdir (1956). Çoxlu
mahnı və romansların ("Mehriban olaq", "Nədən oldu",
"Sənsiz səninlə", "Həyat, sən nə şirinsən",
"GözlÉ™rimin işığı", "PeÅŸimandır, peÅŸimana ne deyim",
"Könül tÉ™ranÉ™si", "XoÅŸ gördük, ana torpaq", "Anama
məktub" və s.), "Ev bizim, sirr bizim" (1965) operettasının
müÉ™llifidir. AzÉ™rb.-da opera musiqisi yazmış ilk qadındır ("GÉ™lin
qayası" operası, 1972, tamaÅŸası 1974). Simli kvartet üçün pyeslÉ™r,
simfonik süitalar bÉ™stÉ™lÉ™miÅŸdir. Onlarca dram tamaÅŸasına ("Aydın", "Vicdan",
"SÉ™n nÉ™ üçün yaÅŸayırsan", "Böyük ürÉ™k", "ÜrÉ™k
sevərsə", "Yazığam, sevmə məni", "Son məktub" və s.)
musiqi yazmışdır. 1956-89 illərdə Azərb. İncəsənət İn-tunda dərs demişdir
(1986 ildən dosent). "Şərəf nişanı" ordeni ilə təltif edilmişdir.
|
|
|
|
|
|
AXUNDZADÆ SÉ™kinÉ™ MirzÉ™ HeybÉ™t qızı (1865,
Quba - 1927, Bakı) - AzÉ™rb. yazıçısı, müÉ™llim. AzÉ™rb.-ın ilk qadın
müÉ™llimlÉ™rindÉ™n biri vÉ™ ilk qadın dramaturqudur. 1901 ildÉ™n Bakıda H.Z.
Tağıyevin qız məktəbində ana dili və ədəbiyyatdan dərs demişdir. "Elmin
bÉ™hrÉ™si" (1904), "Zülmün sÉ™mÉ™rÉ™si" ("Lakme"dÉ™n
tÉ™bdil"; Hindistan hÉ™yatından götürülmüÅŸ süjet É™sasında) pyeslÉ™rinin,
"GÉ™lin vÉ™ qayınana" komediyasının müÉ™llifidir. AzÉ™rb. folkloru
É™sasında "ÅžahzadÉ™ ÆbülfÉ™z vÉ™ RÉ™na xanım" (1918) povestini
yazmışdır. Türk yazıçısı Namiq Kamalın "Zavallı cocuq" pyesini
"Bəxtsiz bala" adı ilə təbdil etmişdir. Məktəbli qızlarla birlikdə
teatr tamaÅŸaları hazırlayıb, qadın tamaÅŸaçılarına göstÉ™rmiÅŸdir.
|
|
|
|
|
|
ALMASZADÆ QÉ™mÉ™r HacaÄŸa qızı (d.10.3.1915,
Bakı) - Azərb. balet artisti, baletmeyster və pedaqoq, ilk azərb. balerina.
AzÉ™rb. Resp. xalq artisti (1943), SSRİ xalq artisti (1959). SSRİ DövlÉ™t
mükafatı laureatı (1952), Bakı balet studiyasını (1930) vÉ™ Leninqrad
Xoreoqrafiya MÉ™ktÉ™bini (1936) bitirmiÅŸdir. 1932 ildÉ™ SSRİ Böyük Teatrının
balet studiyasında oxumuşdur. 1936-53 illərdə Azərb. Opera və Balet Teatrının
solisti, 1953-89 illərdə isə baş baletmeysteri olmuşdur (1989 ildən
baletmeysterdir). ÖtÉ™n É™srin 30-cu illÉ™rindÉ™ Tao Xoa ("Qırmızı
lalÉ™", R.Qlier), Medora ("Korsar", A.Adan), Mariya
("Baxçasaray fontanı", B.Asafyev), Esmeralda
("Esmeralda", S.Puni) obrazlarını yaratmış, "Koroğlu"
(Ü.HacıbÉ™yli) vÉ™ "ÅžahsÉ™nÉ™m" (R.Qlier) operalarında solo rÉ™qslÉ™ri
ifa etmiÅŸdir. AzÉ™rb. milli rÉ™qslÉ™rinin mahir ifaçısı, AzÉ™rb. DövlÉ™t
Filarmoniyası RÉ™qs Ansamblının təşkilatçılarındandır (1937-38 illÉ™rdÉ™ bÉ™dii
rəhbəri). Azərb. balet məktəbinin yaradıcılarından olan A. klassik
repertuarın É™n çÉ™tin partiyalarında (MaÅŸa, "Åželkunçik",
P.Çaykovski; Raymonda, "Raymonda", A.Qlazunov; Kitri, "Don
Kixot", L.Minkus; Odetta-Odilliya, "Sonalar gölü", P.Çaykovski
vÉ™ s.-dÉ™) çıxış etmiÅŸdir. Onun milli baletlÉ™rdÉ™ ifa etdiyi partiyalar AzÉ™rb.
xoreoqrafiya sÉ™nÉ™tinin nailiyyÉ™tlÉ™ridir. Gülyanaq ("Qız qalası",
Æ.BÉ™dÉ™ldÉ™yli), GülÅŸÉ™n ("GülÅŸÉ™n", S.HacıbÉ™yov); baleti özü tamaÅŸaya
qoymuÅŸ vÉ™ baÅŸ partiyada çıxış etmiÅŸdir); AyiÅŸÉ™ ("Yeddi gözÉ™l"; Q.Qarayev),
"Qız qalası" (1948, 1958, 1977), "Doktor Aybolit" (1949,
İ.Morozov), "Baxçasaray fontanı" (1951), "Yeddi gözÉ™l"
(1952), "Qırmızı lalÉ™" (1954), "Yatmış gözÉ™l" (1955,
P.Çaykovski), "Laurensiya" (1956, A.Kreyn), "Qızıl açar"
(1957, B.Zeydman), "Arlekinada" (1959, R.Driqo), "Jizel"
(1961, A.Adan; N.Fyodorovla birgÉ™), "Sonalar gölü" (1963, 1981), "Qaraça
qız" (1965, Æ.Abbasov), "Åžur" (1968, F.Æmirov), "Don
Kixot" (1973) baletlərini tamaşaya qoymuşdur. Almaszadə bir sıra
operalarda rəqslərin quruluşunu vermişdir. 1936 ildən Bakı Xoreoqrafiya Məktəbində
dÉ™rs demiÅŸdir. AzÉ™rb. balet artistlÉ™rindÉ™n L.VÉ™kilova, R.Axundova, Ç.Babayeva,
T.ÅžirÉ™liyeva, Gürc. Resp. xalq artisti V.Siqnadze vÉ™ b. onun yetiÅŸdirmÉ™lÉ™ridir.
1970-72 illÉ™rdÉ™ İraqda iÅŸlÉ™miÅŸ vÉ™ İraq DövlÉ™t RÉ™qs Ansamblının təşkilindÉ™
iÅŸtirak etmiÅŸdir. Oktyabr inqilabi ordeni, 2 Qırmızı ÆmÉ™k Bayrağı ordeni,
"ÅžöhrÉ™t" ordeni ilÉ™ tÉ™ltif olunmuÅŸdur.
|
|
|
|
|
|
AÅžIQ BÆSTİ (BÉ™sti KÉ™rbÉ™layı
Bayraməli qızı; təqr.1830 ildən sonra, Kəlbəcər r-nunun
Levi. k. - 1936, orada) - AzÉ™rb. aşığı. GÉ™nc yaÅŸlarından Aşıq ÆlÉ™sgÉ™r,
Ağdabanlı Qurban kimi ustadların məclislərində iştirak etmiş, el ədəbiyyatını
dÉ™rindÉ™n öyrÉ™nmiÅŸ, özü dÉ™ ÅŸer demÉ™yÉ™ baÅŸlamışdır. Cavanlıqdan gözlÉ™ri
tutulduÄŸundan el içindÉ™ "Kor BÉ™sti" adı ilÉ™ tanınmışdır.
|
|
|
|
|
|
AŞIQ NABAT (Nabat Paşa qızı
Cavadova; 1914, Şərur r-nunun Tarçı k. - 1973, BÉ™rdÉ™) - AzÉ™rb. aşığı. 1934
ildÉ™ ailÉ™si ilÉ™ BÉ™rdÉ™ r-nuna köçmüÅŸ, burada GöyçÉ™li aşıq Musanın ÅŸagirdi
olmuÅŸ, aşıqlıq sÉ™nÉ™tinin sirlÉ™rinÉ™ yiyÉ™lÉ™nmiÅŸdir. MÉ™lahÉ™tli sÉ™si vÉ™ gözÉ™l
ifaçılıq qabiliyyÉ™ti ilÉ™ qadın hÉ™mkarları arasında ÅŸöhrÉ™t qazanmışdı. Bakıda
vÉ™ Moskvada keçirilÉ™n É™dÉ™biyyat vÉ™ incÉ™sÉ™nÉ™t ongünlüklÉ™rinin, folklor
festivallarının iÅŸtirakçısı olmuÅŸ, diplomlarla mükafatlandırılmışdır.
|
|
|
|
|
|
AÅžIQ PÆRİ (tÉ™qr. 1811,
Qarabağın Dizaq məlikliyinın Maralyan k. - ?, orada) - Azərb. aşıq-şairi.
GözÉ™l ÅŸerlÉ™ri vÉ™ hazırcavablığı ilÉ™ az bir zamanda QarabaÄŸ ÅŸairlÉ™rinin
diqqÉ™tini cÉ™lb etmiÅŸ, tez-tez ÅžuÅŸada keçirilÉ™n ÅŸer mÉ™clislÉ™rinin iÅŸtirakçısı
olmuÅŸdur. 1848 ildÉ™ öldüyü ehtimal olunur. ÆdÉ™bi irsi tam ÅŸÉ™kildÉ™
dövrümüzÉ™dÉ™k gÉ™lib çatmamışdır; yalnız 40-50 ÅŸeri mÉ™lumdur. ÅžerlÉ™ri ilk dÉ™fÉ™
MirzÉ™ Yusif QarabaÄŸinin "MÉ™cmueyi-divani-Vaqif vÉ™ müasirini-digÉ™r"
(1856) məcmuəsində, sonralar isə A.Berjenin tərtib etdiyi "Qafqaz və
AzÉ™rbaycanda məşhur olan ÅŸüÉ™ranın əşarına mÉ™cmuÉ™dir" (Leypsiq, 1867)
kitabında dərc olunmuşdur.
|
|
|
GENDER DİREKTORİYASI
|
Gender direktoriyası - qadın və gender məsələlərinə cəlb edilmiş bütün milli strukturlar üzrə verilənlər bankıdır: dövlət strukturları, milli parlament, biznes sektoru, KİV-lər, beynəlxalq təşkilatlar, diplomatik korpuslar, hüquq müdafiəçiləri, yazıçılar, şairlər, rəssamlar və s. Diqqət: direktoriya linklər vasitəsilə qadın QHT-lərin verilənlər bazası, gender layihələrini yerinə yetirən QHT-lərin verilənlər bankı, gender fənləri üzrə tədqiqatçıların və müəllimlərin verilənlər bankı ilə əlaqədardır.
|
|